Od pewnego czasu obserwujemy na rynku odszkodowań rozwój nowych roszczeń przysługujących osobom poszkodowanym i ich bliskim. W ostatnich latach na szczególną uwagę zasługuje kwestia zadośćuczynień przysługujących najbliższym osób poszkodowanych w wyniku wypadków, błędów medycznych oraz innych zdarzeń.
Otóż najbliższa rodzina osoby, która doznała poważnego rozstroju zdrowia w wyniku np. wypadku komunikacyjnego doznaje często nie mniejszej krzywdy niż sam bezpośrednio poszkodowany. Utrata bądź ograniczenie kontaktu z najbliższym w wyniku doznanego przez niego urazu to ogromny dramat dla małżonka, rodzica lub dziecka. Rodzina nierzadko, podobnie jak sam poszkodowany musi dostosować się do nowej sytuacji życiowej, zmienić swoje plany życiowe, czy sposób funkcjonowania. Bardzo często bliscy osób w stanie wegetatywnym, czy lądujących na wózku inwalidzkim muszą zrezygnować z pracy, by móc w całości poświęcić się swoim najbliższym i ich opiece.
Na te okoliczności zaczęli zwracać uwagę pełnomocnicy osób pośrednio poszkodowanych domagając się w Sądach stosownych zadośćuczynień dla tych osób, wskazując na naruszenie dóbr osobistych w postaci utraty więzi rodzinnych z bezpośrednio pokrzywdzonym.
W orzecznictwie przeważający wydaje się być pogląd podzielający powyższe argumenty.
W najczęściej cytowanym orzeczeniu Sądu Najwyższego z dnia 9 sierpnia 2016 r. (II CSK 719/16) – sąd stwierdził, że więź między osobami najbliższymi, z których jedna doznała poważnego i trwałego inwalidztwa, należy do kategorii dóbr osobistych, brak jest przy tym podstaw do czynienia dyferencji między zerwaniem więzi rodzinnej wskutek śmierci a niemożnością jej nawiązania z uwagi na poważny uszczerbek na zdrowiu.
Pomimo zdawałoby się przekonujących argumentów część Sądów ich nie podziela i oddala zdawałoby się oczywiste powództwa. Z tego też powodów z inicjatywą wyszedł Rzecznik Finansowy reprezentujący interesy osób poszkodowanych.
Rzecznik Finansowy wnioskiem z dnia 21 kwietnia 2017 r. zwrócił się z do Sądu Najwyższego o rozstrzygnięcie uchwałą:
„Czy w razie poważnego uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia osobom najbliższym poszkodowanego może przysługiwać na podstawie art. 448 k.c. roszczenie o zadośćuczynienie pieniężne z tytułu naruszenia ich własnego dobra osobistego?”
Prawnicy Polskiego Instytutu Odszkodowań już od jakiegoś czasu walczą w sądach o sprawiedliwe zadośćuczynienia dla pośrednio poszkodowanych członków rodziny. Z niecierpliwością oczekujemy na rozstrzygnięcie tego zagadnienia przez Sąd Najwyższy. Uchwała Sądu Najwyższego stanowiłaby swoisty drogowskaz dla pozostałych sądów jak powinny one rozstrzygać omawianą kwestię. Możliwość powołania się na korzystną dla roszczących uchwałę Sądu Najwyższego byłaby mocnym argumentem w sporach sądowych z ubezpieczycielami i umożliwiała uzyskiwanie dla pośrednio poszkodowanych godnych zadośćuczynień za naruszone dobra osobiste.
